Γεωγραφικά και κλιματολογικά χαρακτηριστικά
Η έκταση της επαρχίας Σητείας είναι 786 τετρ χιλ. Το έδαφος κυρίως ημιορεινό (υψόμετρο 300-1 000 m, με μικρά οροπέδια), με λιγότερο του 20 % πεδινό έδαφος (< 300 m) και λίγες ορεινές περιοχές (1 000-1 500 m).
Σητεία
Η ανατολική Κρήτη και ιδίως η περιοχή της Σητείας είναι μια από τις πιο σημαντικές και ιδιαίτερες περιβαλλοντικά περιοχές της Κρήτης. Η γεωγραφική της θέση στο ανατολικό άκρο του νησιού που επέτρεψε την ανταλλαγή ειδών από τη Μικρά Ασία, σε συνδυασμό με το έντονα ξηροθερμικό κλίμα που επικρατεί στην περιοχή, δημιούργησε ένα μωσαϊκό οικοτόπων και οικοσυστημάτων, μερικά από τα οποία, όπως το φοινικόδασος του Βάι, είναι μοναδικά για την περιοχή της Μεσογείου. Σπάνια είδη χλωρίδας, και πανίδας μοναδικά για την Κρήτη, θα συναντήσει ο επισκέπτης σε όλη την έκταση της περιοχής που έχει χαρακτηριστεί ως «γεωπάρκο».
Η περιοχή της Σητείας έχει χαμηλότερες βροχοπτώσεις, ισχυρότερους ανέμους και υψηλότερες θερμοκρασίες σε σχέση με την υπόλοιπη Κρήτη.
Η μέση ετήσια θερμοκρασία στη βόρεια ακτή ανέρχεται σε 18,6°C και στη νότια είναι τουλάχιστον 1°C μεγαλύτερη, με ετήσιο θερμοκρασιακό εύρος 17°C. Στις ημιορεινές κτηνοτροφικές περιοχές με υψόμετρο ~ 600 m, αναμένεται μέση ετήσια θερμοκρασία ~ 16,5°C, με θερμοκρασιακό εύρος περίπου 20°C. Για το ίδιο υψόμετρο στη Δυτική Κρήτη οι μέσες θερμοκρασίες είναι 1-1,5°C χαμηλότερες.
Επικρατούν ΒΔ άνεμοι, με μεγαλύτερη ένταση τους μήνες Ιούλιο-Αύγουστο, οπότε και εμποδίζουν την εκδήλωση πολύ υψηλών θερμοκρασιών κατά τις μεσημεριανές ώρες. Τους χειμερινούς μήνες και την άνοιξη, φυσούν περιστασιακά νοτιάδες, που κάνουν πιο ήπιο-θερμότερο το κλίμα.
Η ηλιοφάνεια είναι ιδιαίτερα υψηλή, από 2.700 ώρες ετησίως στη βόρεια πλευρά ως πάνω από 3.000 ώρες στην νότια (μέγιστη στην Ελλάδα).
Το ιδιαίτερο ανάγλυφο και το κλίμα δημιουργούν και ιδιαίτερη χλωρίδα. Σε υψόμετρο ως τα 600 m υπάρχει εκτεταμένη καλλιέργεια ελιάς (Olea Europea) και ως τα 1.000 m και αμπελιού (Vitis vinifera). Περισσότερα από 700 είδη φυτών έχουν αναφερθεί μέχρι σήμερα στην περιοχή της Σητείας, ενώ σε όλη την Κρήτη, σε υπερδεκαπλάσια έκταση, αναφέρονται 1.800 είδη.
Τα φρύγανα αποτελούν τον κυρίαρχο τύπο βλάστησης στις μη καλλιεργούμενες περιοχές, με κάλυψη μεγάλων εκτάσεων από θαμνώδη φυτά, όπως η αστοιβίδα (Sarcopoterium spinosum), το αχινοπόδι (Genista acanthoclada), το θυμάρι (Thymus capitatus), η φασκομηλιά (salvia fruticosa & salvia pomifera), το αρχοντόξυλο (ενδημικό Ebenus cretica).
